Öze dönüş, kendine dönme amacıyla düşünmenin (ökün <öğün) milletlerin hayatına yer etmiş önemli inanç, görüş ve fikirlerin zaman ve mekân koşullarına bağlı olarak anın gelişmeleriyle geçmişin harmanlanarak yeniden gözden geçirilme ve yorumlanma ihtiyacından kaynaklanır.
Dilimizin en kadim yazılı belgeleri Orhun Abidelerinde Bilge Kağan ve Bilge Tonyukuk bulundukları anda bengi taş adını verdiğimiz kitabelerde geçmiş bilgi ve tecrübeleri ışığında anlık bilgilerini geleceğe taşıyarak Türklük bilgisine yeni bir yorum getirmeyi amaçlamışlardır.
Bilge kağan zamanın ruhuna bağlı olarak geçmişte yapılan hataların gelecekte yapılmaması üzerine dünya görüşümüze yeni katkılar yaparak onu geleceğe taşıma gayesini gütmüştür.
Törenin, kanunların, dünya görüşünün yeniden gözden geçirilmesi zamanın ruhuna bağlı olarak milletine bu yönde bir hesap verme ihtiyacını da içerir.
Yusuf Has Hacip Kutadgu Bilig adlı eseri yazarken milletine mutluluk ve saadet getirecek bir sistemin inşasında rol oynayacak dini inancımızı “Kök-Tengri Dini” ile “İslam inancını birleştirerek ve yeniden zamanın ruhuna bağlı olarak harmanlayarak geleceği kurgulamak istemiştir.
Türklük âleminde öze dönüş ve Türklüğün zamanın ruhuna bağlı olarak yeniden değerlendirilmesi Yusuf Akçura, Ziya Gökalp ve Nihal Atsız gibi düşünürlerimiz tarafından gerçekleştirilmiş ve Türklüğün gelecek nesillere aktarılması için kendi anlarıyla geçmişi harmanlayan eserlerle Türklüğün geleceğini yeniden inşa etmeye çalışmışlardır.
Alparslan Türkeş kutsal dokuz sayınsın kozmolojik alanında belirlediği “Dokuz Işık” doktrini ile aynı şeyi yapmayı amaçlamıştır. Amaç Türklüğün geleceğini çağın ve zamanın ruhuna bağlı olarak yeniden inşa etmek ve güçlendirmektir.
Türklüğün geleceği konusunda hangi meseleyi ele alırlarsa alsınlar Türklük bilgisinin düşünürlerin geçmişleri, birikimleri ve tecrübeleri ışığında hangi öze dönüleceği konusunda aşağı yukarı aynı görüşleri dile getirilmiştir.
Türklüğü zamanın ruhuna bağlı olarak okurken geçmiş eserlerinde çağlar üzerinden aşan fikirleri içerdiğini asla unutmayalım.
Türklüğün gelişimini sağlayacak ve psikolojik sağlamlığını koruyacak destanlarımız, efsanelerimiz özellikle “Orhun Abideleri”, “Kutadgu Bilig” gibi siyasetnameler “Kitab-ı Dede Korkut” gibi destansı hikâyeler ve efsaneler bu amaçla yeniden yeniden araştırılmalı, yorumlanmalıdır.
Türklüğün kaynaklarına, psikolojisinin derinliklerine inen ve onları zamanın ruhuna bağlı olarak yeniden yorumlayan düşünürler, akademisyenler ihtiyaç her zaman vardır ve olacaktır.
Hayatı tanımaya gelen her Türk varlığının sebebini anladığı zaman kendini gerçekleştirmiş olacaktır. Hayat her Türk yaşamı içerisinde var olan döngüleri Türk bilge ve kahramanlarının yaşadığı sınavlar gibi olduğunu fark ettiğinde, bu hayattaki tek kahramanın kendisi olduğunu da idrak edecektir.
Türklüğün Kolektif bilinçdışı ürünleri olan mitolojik masalların dahi bizim için geçmişten gelen yaşam rehberleri olduğunu idrak etmeliyiz.
Türklüğün psikolojisinin anahtarını temsil eden ozanlarımızın, şairlerimizin şiirlerinde derin sembollerle örülü kolektif bilinçdışımızı bilince çıkarma işlevine metaforların olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.
Masal, hikâye ve roman kahramanının “Ben”e yaptığı yolculuk dinleyicisine ayna tuttuğunu ve onu bütünlenme ve öze dönüş yolculuğunda rehber olduklarını asla aklımızdan çıkarmamalıyız. Bu eserler bireyden topluma kendini gerçekleştirme yolunda anahtar vazifesi görmektedir.
Türk milletinin geçmişini inceleyen tarih araştırma ve çalışmalarının Türk tarihine yer etmiş kahramanları, Türk’ün hayat nizamını, dünya görüşünü, ideolojisini, kültürünü, gelenek ve göreneklerini zamanımıza taşıma gayreti vardır.
Türklüğün yüce karakterinin ve Türk bilge arketipinin zemininde Türk kültüründe var olan atalar kültüne göndermeler yapıldığını bilmemiz gerekmektedir. Geçmişten bu yana var olan Türklük bilgisi dolaylı ya da dolaysız olarak, hemen hemen her dil yadigârlarımızda, tarih kitaplarımızda, destanlarda, efsanelerde masalda, hikayelerde, romanlarda ve şiirlerde yer almaktadır. Bunların amacı zamanın ruhuna bağlı olarak sizi kendinize dönüştürmeye, özünüze dönmeye çalışmalarınızda rehber bilgiler vardır.
